شبکه‌های محلی بی‌سیم

شبکه‌های محلی بی‌سیم
 

   در این قسمت، به‌عنوان بخش دوم از بررسی‌ امنیت در شبکه‌های بی‌سیم، به مرور کلی‌ شبکه‌های محلی‌ بی‌سیم می‌پردازیم. اطلاع از ساختار و روش عمل‌کرد این شبکه‌ها، حتی به صورت جزءیی، برای بررسی امنیتی لازم به‌نظر می‌رسد.

 

پیشینه

    تکنولوژی و صنعت WLAN به اوایل دهه‌ی ۸۰ میلادی باز می‌گردد. مانند هر تکنولوژی دیگری، پیشرفت شبکه‌های محلی‌ بی‌سیم به کندی صورت می‌پذیرفت. با ارایه‌ی استاندارد IEEE 802.11b، که پهنای باند نسبتاً بالایی را برای شبکه‌های محلی امکان‌پذیر می‌ساخت، استفاده از این تکنولوژی وسعت بیشتری یافت. در حال حاضر، مقصود از WLAN تمامی پروتکل‌ها و استانداردهای خانواده‌ی IEEE 802.11 است. جدول زیر اختصاصات این دسته از استانداردها را به صورت کلی نشان می‌دهد

   اولین شبکه‌ی محلی بی‌سیم تجاری توسط Motorola پیاده‌سازی شد. این شبکه، به عنوان یک نمونه از این شبکه‌ها، هزینه‌یی بالا و پهنای باندی پایین را تحمیل می‌کرد که ابداً مقرون به‌صرفه نبود. از همان زمان به بعد، در اوایل دهه‌ی ۹۰ میلادی، پروژه‌ی استاندارد 802.11 در IEEE شروع شد. پس از نزدیک به ۹ سال کار، در سال ۱۹۹۹ استانداردهای 802.11a و 802.11b توسط IEEE نهایی شده و تولید محصولات بسیاری بر پایه‌ی این استانداردها آغاز شد. نوع a، با استفاده از فرکانس حامل 5GHz، پهنای باندی تا 54Mbps را فراهم می‌کند. در حالی‌که نوع b با استفاده از فرکانس حامل 2.4GHz، تا 11Mbps پهنای باند را پشتیبانی می‌کند. با این وجود تعداد کانال‌های قابل استفاده در نوع b در مقایسه با نوع a، بیش‌تر است. تعداد این کانال‌ها، با توجه به کشور مورد نظر، تفاوت می‌کند. در حالت معمول، مقصود از WLAN استاندارد 802.11b است.

    استاندارد دیگری نیز به‌تاز‌ه‌گی توسط IEEE معرفی شده است که به 802.11g شناخته می‌شود. این استاندارد بر اساس فرکانس حامل 2.4GHz عمل می‌کند ولی با استفاده از روش‌های نوینی می‌تواند پهنای باند قابل استفاده را تا 54Mbps بالا ببرد. تولید محصولات بر اساس این استاندارد، که مدت زیادی از نهایی‌شدن و معرفی آن نمی‌گذرد، بیش از یک‌سال است که آغاز شده و با توجه سازگاری‌ آن با استاندارد 802.11b، استفاده از آن در شبکه‌های بی‌سیم آرام آرام در حال گسترش است.

معماری‌ شبکه‌های محلی‌ بی‌سیم

    استاندارد 802.11b به تجهیزات اجازه می‌دهد که به دو روش ارتباط در شبکه برقرار شود. این دو روش عبارت‌اند از برقراری‌ ارتباط به صورت نقطه به نقطه –همان‌گونه در شبکه‌های Ad hoc به‌کار می‌رود- و اتصال به شبکه از طریق نقاط تماس یا دسترسی (AP=Access Point).

    معماری‌ معمول در شبکه‌های محلی‌ بی‌سیم بر مبنای استفاده از AP است. با نصب یک AP، عملاً مرزهای یک سلول مشخص می‌شود و با روش‌هایی می‌توان یک سخت‌افزار مجهز به امکان ارتباط بر اساس استاندارد 802.11b را میان سلول‌های مختلف حرکت داد. گستره‌یی که یک AP پوشش می‌دهد را BSS(Basic Service Set) می‌نامند. مجموعه‌ی تمامی سلول‌های یک ساختار کلی‌ شبکه، که ترکیبی از BSSهای شبکه است، را ESS(Extended Service Set) می‌نامند. با استفاده از ESS می‌توان گستره‌ی وسیع‌تری را تحت پوشش شبکه‌ی محلی‌ بی‌سیم درآورد.

    در سمت هریک از سخت‌افزارها که معمولاً مخدوم هستند، کارت شبکه‌یی مجهز به یک مودم بی‌سیم قرار دارد که با AP ارتباط را برقرار می‌کند. AP علاوه بر ارتباط با چند کارت شبکه‌ی بی‌سیم، به بستر پرسرعت‌تر شبکه‌ی سیمی مجموعه نیز متصل است و از این طریق ارتباط میان مخدوم‌های مجهز به کارت شبکه‌ی بی‌سیم و شبکه‌ی اصلی برقرار می‌شود. شکل زیر نمایی از این ساختار را نشان می‌دهد :

    همان‌گونه که گفته شد، اغلب شبکه‌های محلی‌ بی‌سیم بر اساس ساختار فوق، که به نوع Infrastructure نیز موسوم است، پیاده‌سازی می‌شوند. با این وجود نوع دیگری از شبکه‌های محلی‌ بی‌سیم نیز وجود دارند که از همان منطق نقطه‌به‌نقطه استفاده می‌کنند. در این شبکه‌ها که عموماً Ad hoc نامیده می‌شوند یک نقطه‌ی مرکزی‌ برای دسترسی وجود ندارد و سخت‌افزارهای همراه – مانند کامپیوترهای کیفی و جیبی یا گوشی‌های موبایل – با ورود به محدوده‌ی تحت پوشش این شبکه، به دیگر تجهیزات مشابه متصل می‌گردند. این شبکه‌ها به بستر شبکه‌ی سیمی متصل نیستند و به همین منظور IBSS (Independent Basic Service Set) نیز خواند می‌شوند. شکل زیر شمایی ساده از یک شبکه‌ی Ad hoc را نشان می‌دهد : 

    شبکه‌های Ad hoc از سویی مشابه شبکه‌های محلی‌ درون دفتر کار هستند که در آنها نیازی به تعریف و پیکربندی‌ یک سیستم رایانه‌یی به عنوان خادم وجود ندارد. در این صورت تمامی تجهیزات متصل به این شبکه می‌توانند پرونده‌های مورد نظر خود را با دیگر گره‌ها به اشتراک بگذارند.

>کرمهای اینترنتی مفید (۲)

>کرمهای اینترنتی مفید (۲)

بنابه عقیده بعضی، اکنون زمان استفاده از تدبیر براساس کرم! و ساختن کرمهای مفید برای ترمیم مشکلات است. درباره این روش قبلا در مجامع مربوط به امنیت بحث شده است و البته هنوز اعتراضات محکمی علیه استفاده از آنها وجود دارد. اما در مواجهه با شبکه های zombie (کامپیوترهای آلوده ای که برای حملات DoS گسترده، مورد استفاده قرار می گیرند) که تعداد آنها به دههاهزار کامپیوتر میرسد، می توانند یک شبه! توسط کرمهای مفید از کار انداخته شوند.

 

البته،  یک کرم مفید هنوز یک کرم است و بحث دیگری که در اینجا مطرح می شود این است که کرمها ذاتا غیرقابل کنترل هستند، به این معنی که کرمهای مفید هم باعث بروز مشکلات ترافیک می شوند و بصورت غیرقابل کنترلی گسترده می گردند. این مساله در مورد بیشتر کرمها صدق می کند، اما دلیل آن این است که تاکنون هیچ کس یک کرم قانونی! و بدرستی برنامه نویسی شده ایجاد نکرده است. می توان براحتی کنترلهای ساده ای همچون انقضاء در زمان مناسب و مدیریت پهنای باند را که این تاثیرات ناخوشایند را محدود یا حذف کند، برای یک کرم مفید تصور کرد.

اشکال وارده به ایجاد یک کرم قانونی و مناسب این است که زمان زیادی می طلبد، بسیار بیشتر از زمانی که یک کرم گسترش پیدا می کند. در پاسخ می توان گفت بیشتر کرمها از مسائل تازه کشف شده بهره نمی برند. بیشتر آنها از شکافهای امنیتی استفاده می کنند که مدتهاست شناخته شده اند.

تعدادی پرسش وجود دارد که باید پاسخ داده شوند. چه کسی این کرمها را طراحی و مدیریت می کند؟ دولت، CERT، فروشندگان یا اینکه باید تشکل هایی براه انداخت؟ برای ترمیم چه ایراداتی باید مورد استفاده قرار گیرند؟ روند اخطار برای سیستمهایی که توسط یک کرم مفید وصله شده اند، چیست؟ آیا پیامی برای مدیر شبکه بگذارد؟ که البته هیچ کدام موانع غیرقابل حلی نیستند.

بهرحال، بهترین کار مدیریت صحیح سیستمهایتان است، بنحوی که با آخرین ابزار و وصله های امنیتی بروز شده باشند. در این صورت دیگر چندان نگران وجود کرمها در سیستمهایتان نخواهید بود.

آنچه که نمی توان در مورد آن با اطمنیان صحبت کرد، امن و موثر بودن یک کرم مفید است، که این مطلب مطالعات و تحقیقات جدی را می طلبد. بعلاوه اینکه، اگر برنامه نوشته شده در دنیای بیرون متفاوت از آزمایشگاه رفتار کند، چه کسی مسوولیت آنرا می پذیرد؟ مساله بعدی اینست که تحت قانون جزایی بعضی کشورها، هک کردن یک سیستم و تغییر دیتای آن بدون اجازه زیان محسوب می شود و چنانچه این زیان به حد مشخصی مثلا ۵هزار دلار برسد، تبهکاری بحساب می آید، حتی اگر قانون جنایی حمایتی برای نویسندگان کرمهای مفید درنظر بگیرد. ایده اصلی در این بین، اجازه و اختیار برای دستیابی به کامپیوتر و تغییر دیتای آن یا انجام عملیاتی بر روی آن است. از منظر قانونی، این اجازه می تواند از طرقی اعطاء شود. بعلاوه اینکه سیستمهایی که امنیت در آنها رعایت نشود، اساسا به هر کس اجازه تغییر دیتا را می دهند.

 

خوشبختانه، روشهای محدودی برای اخذ اجازه وجود دارد. برای مثال، ISPها از پیش بواسطه شرایط خدمات رسانی به مشتریانشان اجازه تغییر دیتا را دارند. یک ISP معتبر ممکن است حتی سرویس بروز رسانی رایگان یک برنامه ضدویروس را نیز به مشتریانش ارائه کند.

راه دیگر اخذ اجازه از طریق پروانه های دولتی است. مثلا در بعضی کشورها، افسران پلیس این قدرت را دارند که بتوانند تحت قوانین محدود و شرایط خاصی وارد فضای خصوصی افراد شوند. مثال دیگر در مورد سارس است. افراد می توانند بخاطر سلامت عمومی قرنطینه شوند، اما فقط توسط افرادی که اختیارات دولتی دارند.

در آخر توجه شما را به یک مساله جلب می کنیم: اجرای قوانین سلامت بیشتر بصورت محلی است، در حالیکه اینترنت ماهیت دیگری دارد. ممکن است بتوان در بعضی کشورها به سوالات مربوط در مورد نوشتن و گسترش کرمهای مفید جواب داد، اما کاربران کشورهای دیگر را شامل نمی شود.

10 نکته برای حفظ امنیت

1. استفاده از نرم افزارهای محافظتی (مانند ضدویروس ها) و به روز نگه داشتن آنها

از وجود ضدویروس بر روی دستگاه خود اطمینان حاصل کنید. این نرم افزارها برای محافظت از کامپیوتر در برابر ویروس های شناخته شده به کارمی روند و در صورت استفاده از آنها کاربر نیاز به نگرانی در مورد ویروس ها نخواهد داشت. در شرایطی که روزانه ویروس های جدید تولید شده و توزیع می شوند، نرم افزارهای ضدویروس برای تشخیص و از بین بردن آنها باید به صورت منظم به روز شوند. برای این کار می توان به سایت شرکت تولید کننده ضدویروس مراجعه کرد و اطلاعات لازم در مورد نحوه به روز رسانی و نیز فایل های جدید را دریافت نمود. عموما نرم افزارهای ضدویروس ابزار های به روز رسانی و زمان بندی این فرایند را در خود دارند. برای مطالعه بیشتر در مورد ویروس ها و آشنایی با طرز کار و قابلیت های ضدویروس ها به سایت گروه امداد امنیت کامپیوتری ایران مراجعه نمایید. 

 

2. باز نکردن نامه های دریافتی از منابع ناشناس

این قانون ساده را پیروی کنید، «اگر فرستنده نامه را نمی شناسید، نسبت به نامه و پیوست های آن بسیار با دقت عمل نمایید». هرگاه یک نامه مشکوک دریافت کردید، بهترین عمل حذف کل نامه همراه با پیوست های آن است.

برای امنیت بیشتر حتی اگر فرستنده نامه آشنا باشد هم باید با احتیاط بود. اگر عنوان نامه نا آشنا و عجیب باشد، و بالاخص در صورتی که نامه حاوی لینک های غیرمعمول باشد باید با دقت عمل کرد. ممکن است دوست شما به صورت تصادفی ویروسی را برای شما فرستاده باشد. ویروس “I Love You” دقیقا به همین صورت میلیون ها کامپیوتر را در سراسر دنیا آلوده نمود. تردید نکنید، نامه های مشکوک را پاک نمایید.

مقالات محافظت در برابر خطرات ایمیل ۱ و ۲ به صورت مفصل در رابطه با این موضوع نگاشته شده است.

 

3. استفاده از گذرواژه های مناسب

گذرواژه تنها در صورتی دسترسی غریبه ها به منابع موجود را محدود می کند که حدس زدن آن به سادگی امکان پذیر نباشد. گذرواژه های خود را در اختیار دیگران قرار ندهید و از یک گذرواژه در بیشتر از یک جا استفاده نکنید. در این صورت اگر یکی از گذرواژه های شما لو برود، همه منابع در اختیار شما در معرض خطر قرار نخواهند گرفت. قانون طلایی برای انتخاب گذرواژه شامل موارد زیر است:

• گذرواژه باید حداقل شامل ۸ حرف بوده، حتی الامکان کلمه ای بی معنا باشد. در انتخاب این کلمه اگر از حروف کوچک، بزرگ و اعداد استفاده شود (مانند xk27D8Fy) ضریب امنیت بالا تر خواهد رفت.

• به صورت منظم گذرواژه های قبلی را عوض نمایید.

• گذرواژه خود را در اختیار دیگران قرار ندهید.

در مقاله انتخاب و محافظت از کلمات عبور نکات دقیق تری در این رابطه بیان شده است.

  

4. محافظت از کامپیوتر در برابر نفوذ  با استفاده از حفاظ(Firewall)

حفاظ  دیواری مجازی بین سیستم کامپیوتری و دنیای بیرون ایجاد می کند. این محصول به دو صورت نرم افزاری و سخت افزاری تولید می شود و برای حفاظت کامپیوترهای شخصی و نیز شبکه ها به کار می رود. حفاظ داده های غیر مجاز و یا داده هایی که به صورت بالقوه خطرناک می باشند را فیلتر کرده و سایر اطلاعات را عبور می دهد. علاوه بر این حفاظ در شرایطی که کامپیوتر به اینترنت وصل است، مانع دسترسی افراد غیرمجاز به کامپیوتر می شود.

مقاله مقدمه ای بر فایروال به معرفی نحوه عملکرد حفاظ ها می پردازد و یکی از رایج ترین حفاظ های شخصی در مقاله  حفاظ شخصی ZoneAlarm معرفی شده است.

 

5. خودداری از به اشتراک گذاشتن منابع کامپیوتر با افراد غریبه

سیستم های عامل این امکان را برای کاربران خود فراهم می آورند که با هدف به اشتراک گذاری فایل، دسترسی دیگران را از طریق شبکه و یا اینترنت به دیسک سخت محلی فراهم آورند. این قابلیت  امکان انتقال ویروس از طریق شبکه را فراهم می آورد. از سوی دیگر در صورتی که کاربر دقت کافی را در به اشتراک گذاشتن فایل ها به عمل نیاورد، امکان مشاهده فایل های خود را به دیگرانی که مجاز نیستند ایجاد می کند. بنابراین درصورتی که نیاز واقعی به این قابلیت ندارید، به اشتراک گذاری فایل را متوقف نمایید.

6. قطع اتصال به اینترنت در مواقع عدم استفاده

به خاطر داشته باشید که بزرگ راه دیجیتال یک مسیر دوطرفه است و اطلاعات ارسال و دریافت می شوند. قطع اتصال کامپیوتر به اینترنت در شرایطی که نیازی به آن نیست احتمال اینکه کسی به دستگاه شما دسترسی داشته باشد را از بین می برد.

7. تهیه پشتیبان از داده های موجود بر روی کامپیوتر

همواره برای از بین رفتن اطلاعات ذخیره شده بر روی حافظه دستگاه خود آمادگی داشته باشید. امروزه تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری متنوعی برای تهیه نسخه های پشتیبان توسعه یافته اند که با توجه به نوع داده و اهمیت آن می توان از آنها بهره گرفت. بسته  به اهمیت داده باید سیاست گذاری های لازم انجام شود. در این فرایند تجهیزات مورد نیاز و زمان های مناسب برای تهیه پشتیبان مشخص می شوند. علاوه بر این باید همواره دیسک های Start up در دسترس داشته باشید تا در صورت وقوع اتفاقات نامطلوب بتوانید در اسرع وقت سیستم را بازیابی نمایید.

8. گرفتن منظم وصله های امنیتی(Patches)

بیشتر شرکت های تولید کننده نرم افزار هر از چند گاهی نرم افزارهای به روز رسان و وصله های امنیتی جدیدی را برای محصولات خود ارائه می نمایند. با گذر زمان اشکالات جدید در نرم افزارهای مختلف شناسایی می شوند که امکان سوءاستفاده را برای هکرها بوجود می آورند. پس از شناسایی هر اشکالی شرکت تولید کننده محصول اقدام به نوشتن وصله های مناسب برای افزایش امنیت و از بین بردن راه های نفوذ به سیستم می کنند. این وصله ها بر روی سایت های وب شرکت ها عرضه می شود و کاربران باید برای تامین امنیت سیستم خود همواره آخرین نسخه های وصله ها را گرفته و بر روی سیستم خود نصب کنند. برای راحتی کاربران ابزارهایی توسعه داده  شده اند که به صورت اتوماتیک به سایت های شرکت های تولید کننده محصولات وصل شده، لیست آخرین وصله ها را دریافت می نمایند. سپس با بررسی سیستم موجود نقاط ضعف آن شناسایی و به کاربر اعلام می شود. به این ترتیب کاربر از وجود آخرین نسخه های به روز رسان آگاه می شود.

9. بررسی منظم امنیت کامپیوتر

در بازه های زمانی مشخص وضعیت امنیتی سیستم کامپیوتری خود را مورد ارزیابی قرار دهید. انجام این کار در هر سال حداقل دو بار توصیه می شود. بررسی پیکربندی امنیتی نرم افزارهای مختلف شامل مرورگرها و حصول اطمینان از مناسب بودن تنظیمات سطوح امنیتی در این فرایند انجام می شوند.

 

10. حصول اطمینان از آگاهی اعضای خانواده و یا کارمندان از نحوه برخورد با کامپیوترهای آلوده

هر کسی که از کامپیوتر استفاده می کند باید اطلاعات کافی در مورد امنیت داشته باشد. چگونگی استفاده از ضدویروس ها و به روز رسانی آنها، روش گرفتن وصله های امنیتی و نصب آنها و چگونگی انتخاب گذرواژه مناسب از جمله موارد ضروری می باشد.

روش‌های معمول حمله به کامپیوترها

۱- برنامه‌های اسب تروا

۲-  درهای پشتی و برنامه‌های مدیریت از راه دور

۳-عدم پذیرش سرویس

۴- وساطت برای یک حمله دیگر

۵- اشتراکهای ویندوزی حفاظت‌نشده

۶- کدهای قابل انتقال (Java ، JavaScript و ActiveX)

۷- اسکریپتهای Cross-Site

۸- ایمیلهای جعلی

۹- ویروسهای داخل ایمیل

۱۰- پسوندهای مخفی فایل

۱۱-  سرویس‌گیرندگان چت

۱۲- شنود بسته‌های اطلاعات

۱- برنامه‌های اسب تروا

برنامه‌های اسب تروا روشی معمول برای گول زدن شما هستند (گاهی مهندسی اجتماعی نیز گفته می‌شود) تا برنامه‌های “درپشتی” را روی کامپیوتر شما نصب کنند. و به این ترتیب اجازه دسترسی آسان کامپیوترتان را بدون اطلاعتان به مزاحمین می‌دهند، پیکربندی سیستم شما را تغییر می‌دهند، یا کامپیوترتان را با یک ویروس آلوده می‌کنند.

۲-  درهای پشتی و برنامه‌های مدیریت از راه دور

روی کامپیوترهای ویندوزی، معمولا سه ابزار توسط مزاحمین برای دسترسی از راه دور به کامپیوترتان استفاده می‌شود. BackOrifice ، Netbus و SubSeven. این برنامه‌های درپشتی یا مدیریت از راه‌دور وقتی نصب می‌شوند، به افراد دیگر اجازه دسترسی و کنترل کامپیوترتان را می‌دهند. به شما توصیه می‌کنیم که شکاف‌های امنیتی را بخصوص در مورد BackOrifice  از CERT مطالعه کنید.

۳- عدم پذیرش سرویس

نوعی دیگر از حمله، Denial-of-Service  یا عدم‌پذیرش‌سرویس نام دارد. این نوع حمله باعث از کارافتادن یا مشغول شدن بیش از حد کامپیوتر تا حد غیرقابل‌استفاده شدن می‌شود. در بیشتر موارد، آخرین وصله‌های امنیتی از حمله جلوگیری خواهند کرد. شایان گفتن است که علاوه بر اینکه کامپیوتر شما هدف یک حمله DoS قرار می‌گیرد، ممکن است که در حمله DoS علیه یک سیستم دیگر نیز شرکت داده شود.

۴- وساطت برای یک حمله دیگر

مزاحمین به‌کرات از کامپیوترهای مورد حمله قرارگرفته برای پایگاهی برای حمله به سیستم‌های دیگر استفاده می‌کنند. یک مثال آن چگونگی استفاده از آنها بعنوان ابزار حملات DoS توزیع‌شده است. مزاحمین یک “عامل” را (معمولا از طریق یک اسب تروا) نصب می‌کنند که روی کامپیوتر مورد حمله قرارگرفته اجرا می‌شود و منتظر دستورهای بعدی می‌ماند. سپس، هنگامی که تعدادی از عامل‌ها روی کامپیوترهای مختلف در حال اجرا هستند، به تمام آنها دستور داده می‌شود که یک حمله denial-of-service را روی یک سیستم پیاده کنند. بنابراین، هدف نهایی حمله، کامپیوتر شما نیست، بلکه سیستم شخص دیگری است – کامپیوتر شما فقط یک ابزار مناسب برای یک حمله بزرگتر است.

۵- اشتراکهای ویندوزی حفاظت‌نشده

اشتراکهای شبکه‌ ویندوزی محافظت‌نشده می‌توانند توسط مزاحمین تحت یک روش خودکار برای قراردادن ابزارها روی تعداد زیادی از کامپیوترهای ویندوزی متصل به اینترنت مورد سوءاستفاده قرار گیرند. از آنجا که برای امنیت سایت روی اینترنت وابستگی بین سیستمها وجود دارد، یک کامپیوتر مورد حمله قرارگرفته نه تنها مشکلاتی برای صاحبش فراهم می‌کند، بلکه تهدیدی برای سایتهای دیگر روی اینترنت محسوب می‌شود. عامل بالقوه بزرگی در گستره وسیع برای ظهور ناگهانی سایر ابزارهای مزاحمت وجود دارد که از اشتراکهای شبکه ویندوزی محافظت‌نشده استفاده می‌کند.

۶- کدهای قابل انتقال (Java ، JavaScript و ActiveX)

گزارشهایی در مورد مشکلات با ‌” کدهای سیار” ( مانند Java، JavaScript و ActiveX) وجود داشته است. اینها زبانهای برنامه‌سازی هستند که به توسعه‌دهندگان وب اجازه نوشتن کدهای قابل اجرا در مرورگر شما را می‌دهند. اگرچه کد عموما مفید است،‌ اما می‌ةواند توسط مزاحمان برای جمع‌آوری اطلاعات (مثلا وب‌سایتهایی که سر می‌زنید) یا اجرای کدهای آسیب‌رسان روی کامپیوتر شما مورد استفاده قرار گیرد. امکان از کار انداختن Java، JavaScript و ActiveX در مرورگر شما وجود دارد. توصیه می‌شود که اگر در حال مرور وب‌سایتهایی هستید که با آنها آشنا نیستید یا اطمینان ندارید، این کار را انجام دهید، اگرچه از خطرات احتمالی در استفاده از کدهای سیار در برنامه‌های ایمیل آگاه باشید. بسیاری از برنامه‌های ایمیل از همان کد بعنوان مرورگرهای وب برای نمایش HTML استفاده می‌کنند. بنابراین، شکافهای امنیتی که  بر Java، JavaScript و ActiveX اثرگذارند، اغلب علاوه بر صفحات وب در ایمیلها هم قابل اجرا هستند.

راههای حمله به کامپیوتر۱

قصد داریم طی دو شماره بطور خلاصه به معمول‌ترین روش‌هایی که مورد استفاده خرابکاران برای ورود به کامپیوتر یا از کارانداختن آن قرارمی‌گیرد، اشاره کنیم. گروه امداد امنیت کامپیوتری ایران به بعضی از این روشها بطور مفصل پرداخته است و در آینده به بقیه آنها نیز خواهد پرداخت.

۱- برنامه‌های اسب تروا

۲-  درهای پشتی و برنامه‌های مدیریت از راه دور

۳-عدم پذیرش سرویس

۴- وساطت برای یک حمله دیگر

۵- اشتراکهای ویندوزی حفاظت‌نشده

۶- کدهای قابل انتقال (Java ، JavaScript و ActiveX)

۷- اسکریپتهای Cross-Site

۸- ایمیلهای جعلی

۹- ویروسهای داخل ایمیل

۱۰- پسوندهای مخفی فایل

۱۱-  سرویس‌گیرندگان چت

۱۲- شنود بسته‌های اطلاعات

۱- برنامه‌های اسب تروا

برنامه‌های اسب تروا روشی معمول برای گول زدن شما هستند (گاهی مهندسی اجتماعی نیز گفته می‌شود) تا برنامه‌های “درپشتی” را روی کامپیوتر شما نصب کنند. و به این ترتیب اجازه دسترسی آسان کامپیوترتان را بدون اطلاعتان به مزاحمین می‌دهند، پیکربندی سیستم شما را تغییر می‌دهند، یا کامپیوترتان را با یک ویروس آلوده می‌کنند.

۲-  درهای پشتی و برنامه‌های مدیریت از راه دور

روی کامپیوترهای ویندوزی، معمولا سه ابزار توسط مزاحمین برای دسترسی از راه دور به کامپیوترتان استفاده می‌شود. BackOrifice ، Netbus و SubSeven. این برنامه‌های درپشتی یا مدیریت از راه‌دور وقتی نصب می‌شوند، به افراد دیگر اجازه دسترسی و کنترل کامپیوترتان را می‌دهند. به شما توصیه می‌کنیم که شکاف‌های امنیتی را بخصوص در مورد BackOrifice  از CERT مطالعه کنید.

۳- عدم پذیرش سرویس

نوعی دیگر از حمله، Denial-of-Service  یا عدم‌پذیرش‌سرویس نام دارد. این نوع حمله باعث از کارافتادن یا مشغول شدن بیش از حد کامپیوتر تا حد غیرقابل‌استفاده شدن می‌شود. در بیشتر موارد، آخرین وصله‌های امنیتی از حمله جلوگیری خواهند کرد. شایان گفتن است که علاوه بر اینکه کامپیوتر شما هدف یک حمله DoS قرار می‌گیرد، ممکن است که در حمله DoS علیه یک سیستم دیگر نیز شرکت داده شود.

۴- وساطت برای یک حمله دیگر

مزاحمین به‌کرات از کامپیوترهای مورد حمله قرارگرفته برای پایگاهی برای حمله به سیستم‌های دیگر استفاده می‌کنند. یک مثال آن چگونگی استفاده از آنها بعنوان ابزار حملات DoS توزیع‌شده است. مزاحمین یک “عامل” را (معمولا از طریق یک اسب تروا) نصب می‌کنند که روی کامپیوتر مورد حمله قرارگرفته اجرا می‌شود و منتظر دستورهای بعدی می‌ماند. سپس، هنگامی که تعدادی از عامل‌ها روی کامپیوترهای مختلف در حال اجرا هستند، به تمام آنها دستور داده می‌شود که یک حمله denial-of-service را روی یک سیستم پیاده کنند. بنابراین، هدف نهایی حمله، کامپیوتر شما نیست، بلکه سیستم شخص دیگری است – کامپیوتر شما فقط یک ابزار مناسب برای یک حمله بزرگتر است.

۵- اشتراکهای ویندوزی حفاظت‌نشده

اشتراکهای شبکه‌ ویندوزی محافظت‌نشده می‌توانند توسط مزاحمین تحت یک روش خودکار برای قراردادن ابزارها روی تعداد زیادی از کامپیوترهای ویندوزی متصل به اینترنت مورد سوءاستفاده قرار گیرند. از آنجا که برای امنیت سایت روی اینترنت وابستگی بین سیستمها وجود دارد، یک کامپیوتر مورد حمله قرارگرفته نه تنها مشکلاتی برای صاحبش فراهم می‌کند، بلکه تهدیدی برای سایتهای دیگر روی اینترنت محسوب می‌شود. عامل بالقوه بزرگی در گستره وسیع برای ظهور ناگهانی سایر ابزارهای مزاحمت وجود دارد که از اشتراکهای شبکه ویندوزی محافظت‌نشده استفاده می‌کند.

۶- کدهای قابل انتقال (Java ، JavaScript و ActiveX)

گزارشهایی در مورد مشکلات با ‌” کدهای سیار” ( مانند Java، JavaScript و ActiveX) وجود داشته است. اینها زبانهای برنامه‌سازی هستند که به توسعه‌دهندگان وب اجازه نوشتن کدهای قابل اجرا در مرورگر شما را می‌دهند. اگرچه کد عموما مفید است،‌ اما می‌ةواند توسط مزاحمان برای جمع‌آوری اطلاعات (مثلا وب‌سایتهایی که سر می‌زنید) یا اجرای کدهای آسیب‌رسان روی کامپیوتر شما مورد استفاده قرار گیرد. امکان از کار انداختن Java، JavaScript و ActiveX در مرورگر شما وجود دارد. توصیه می‌شود که اگر در حال مرور وب‌سایتهایی هستید که با آنها آشنا نیستید یا اطمینان ندارید، این کار را انجام دهید، اگرچه از خطرات احتمالی در استفاده از کدهای سیار در برنامه‌های ایمیل آگاه باشید. بسیاری از برنامه‌های ایمیل از همان کد بعنوان مرورگرهای وب برای نمایش HTML استفاده می‌کنند. بنابراین، شکافهای امنیتی که  بر Java، JavaScript و ActiveX اثرگذارند، اغلب علاوه بر صفحات وب در ایمیلها هم قابل اجرا هستند.

Keylogger ابزاری برای جاسوسی

Keylogger ابزاری برای جاسوسی Keylogger ابزاری است که دنباله کلیدهایی که کاربر بر روی صفحه‌کلید کامپیوتر می‌فشارد، را ثبت می‌کند. این ابزار که به صورت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تولید شده و در دسترس است در موارد متنوع و با کاربردهای مختلف به کار می‌رود. نمونه‌های مختلف Keylogger مقدار کمی از منابع سیستم شامل حافظه و پردازنده را مورد استفاده قرار می‌دهند. علاوه بر این در Task manager و لیست فرایندهای سیستم هم ظاهر نمی‌شوند، بنابراین تشخیص آنها بر روی دستگاه به سادگی امکان‌پذیر نیست. علی رغم اهمیت زیادی که این ابزار در از بین رفتن حریم شخصی افراد و سرقت اطلاعات آنها دارد، توجه زیادی به این ابزار و تهدیدات ناشی از آن نمی‌شود. شاید دلیل این امر شهرت بیشتر ویروس‌ها، اسب‌های تروا و کرم‌ها و شناخت بیشتر نسبت به آنهاست. گروه امداد امنیت کامپیوتری ایران  با توجه به سادگی انتشار این ابزار و تهدیدات ناشی از آن در این مقاله به معرفی keylogger‌ و روش‌های مقابله با آن پرداخته است. قابلیت‌های Keylogger ها قابلیت Keylogger ها در این است که هر کلیدی که فشرده شود را ذخیره نموده، لیستی از حروف تایپ شده بر روی کامپیوتر را تولید می‌کنند. این لیست سپس در اختیار فردی که برنامه را بر روی دستگاه نصب کرده قرار می‌گیرد. بعضی از Keylogger ها این امکان را دارند که گزارش حروف تایپ شده را به کامپیوتری دیگر بر روی شبکه ارسال کنند. امکان ارسال اطلاعات ذخیره شده از طریق e-mail هم وجود دارد. علاوه بر ذخیره حروف تایپ شده، بعضی از Keylogger ها اطلاعات خاصی را به صورت جدای از سایرین ثبت و گزارش آنها را تولید می‌کنند. لیست URL‌هایی که توسط کاربر دستگاه مشاهده شده و یا پیام‌هایی که در جریان Chat بین کاربر و دیگران رد و بدل می‌شود، جزء این گروه از اطلاعات می‌باشند. قابلیت جالبی که تعدادی از Keylogger ها دارند گرفتن عکس از صفحه کامپیوتر در فواصل زمانی قابل تنظیم است. به این ترتیب مشخص می‌شود که چه برنامه‌هایی بر روی کامپیوتر نصب و در حال اجرا می‌باشند، چه فایل‌هایی بر روی DeskTop دستگاه قرار دارد و چه فعالیت‌هایی بر روی دستگاه انجام می‌شود. انواع Keylogger ها شرکت‌های مختلف تولید کننده Keylogger محصولات خود را به دو صورت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ارائه می‌نمایند. نرم‌افزارهای Keylogger به صورت بسته‌های نرم‌افزاری توسط شرکت‌های مختلفی توسعه داده ‌شده، با قابلیت‌های مختلف به صورت‌های تجاری و یا مجانی عرضه می‌گردند. با یک جستجوی ساده بر روی کلمه KeyLogger‌ در یکی از موتورهای جستجو نمونه‌های زیادی از این ابزار یافته می‌شود که بعضی از آنها به صورت مجانی قابل دریافت می‌باشد. نکته‌ای که در همه نرم‌افزارهای Keylogger وجود دارد این است که هیچ یک از آنها در Task Manager و لیست فرایندهای دستگاه ظاهر نمی‌شوند. علاوه بر این فایلی که نرم‌افزار برای ثبت اطلاعات از آن بهره می‌گیرد نیز مخفی بوده و به سادگی قابل تشخیص نیست. برای استفاده از قابلیت‌های keylogger باید یک نمونه از نرم‌افزار بر روی دستگاه مورد نظر نصب شود. این کار با داشتن مجوز‌های مدیر سیستم امکان‌پذیر است. در این صورت حتی از راه دور هم می‌توان برنامه را نصب نمود. انتقال Keylogger از طریق e-mail‌ هم ممکن است. در این روش نرم‌افزار به همراه با یک فایل پیوست برای قربانی ارسال می‌گردد. باز کردن نامه و گرفتن پیوست آن منجر به نصب و فعال شدن keylogger بر روی دستگاه می‌شود.  نمونه‌های سخت‌افزاری این ابزار که بین صفحه‌کلید و درگاه کامپیوتر وصل می‌شوند معمولا مشابه کابل اتصال می‌باشند. با توجه به اینکه اتصال این ابزار از پشت دستگاه انجام می‌شود لذا در معرض دید نبوده و احتمال اینکه کاربر به سرعت وجود آن را کشف کند پایین است. علاوه بر این نمونه‌هایی از Keylogger ها داخل خود صفحه کلید قرار می‌گیرند و امکان شناسایی شدن آن به سادگی وجود ندارد. نمونه‌ای از Keylogger سخت‌افزاری کاربردهای Keylogger پس از آشنایی با مشخصات و قابلیت‌های Keylogger اولین چیزی که به ذهن هر کسی می‌رسد استفاده از آن برای یافتن کلمات عبور دیگران می‌باشد. با استفاده از این ابزار امکان دزدیدن شناسه‌های کاربری، کلمات عبور، شماره کارت اعتباری و ... بوجود می‌آید. از جمله مواردی که Keylogger ها در کاربردهای منفی مورد استفاده قرار گرفته‌اند می‌توان به دو مورد زیر اشاره نمود: در فوریه ۲۰۰۳ دیوید بودرو که دانشجوی دانشگاه بوستون بود اقدام به نصب Keylogger بر روی بیش از ۱۰۰ دستگاه کامپیوتر دانشگاه نمود. او با استفاده از اطلاعاتی که به این ترتیب در مورد اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه به دست آورد، توانست بیش از۲۰۰۰ دلار به دست آورد. مورد دیگر مربوط به جولای ۲۰۰۳ است که در آن جوجو جیانگ اعتراف نمود بر روی کامپیوترهای بیست فروشگاه در نیویورک Keylogger نصب نموده و به مدت دو سال شناسه‌های کاربری و کلمات عبور کاربران را از این طریق سرقت می‌کرده است. در کنار این کاربردها که همگی منفی بوده و به نوعی سوء استفاده از قابلیت‌های یک ابزار محسوب می‌شوند کاربردهای دیگری نیز برای این ابزار وجود دارد. بسیاری از والدین همواره نگران نحوه استفاده فرزندان خود از اینترنت هستند. با توجه به وجود انواع سایت‌ها و مراکز اطلاع رسانی، این والدین دوست دارند که کنترل بیشتری بر استفاده از اینترنت داشته باشند. حداقل خواسته آنها این است که بدانند فرزندانشان چه سایت‌هایی را مشاهده می‌نمایند و یا با چه کسانی چت می‌کنند. در چنین مواردی استفاده از این ابزار می‌تواند کمکی باشد برای والدینی که نگران سلامت روانی فرزندان خود بوده و نسبت به تربیت آنها دغدغه‌های خاص خود را دارند. Anti- Keylogger این نرم‌افزارها با هدف شناسایی و ردیابی Keylogger ها تولید می‌شوند. با توجه به اینکه Keylogger ها روش‌های مختلفی برای کار و مخفی کردن خود دارند شناسایی آنها به سادگی امکان پذیر نیست. نمونه‌هایی از این نرم‌افزارها از طریق جستجو در اینترنت قابل دریافت می‌باشند. ولی واقعیتی که در رابطه با همه این نرم‌افزارها وجود دارد عدم کارآیی آنها در مواجه با Keylogger های متنوع است. تولیدکنندگان Keylogger، عموما ابزارهایی هم برای ردیابی  Keyloggerهای خود به مشتریان عرضه می‌کنند. این ابزارها جامع نیستند و با توجه به اینکه روش‌های مختلفی برای ثبت کلیدهای فشرده شده وجود دارد، نمی‌توانند همه Keylogger ها را شناسایی نمایند. روش‌های مقابله متاسفانه ردیابی Keylogger ها بر روی دستگاه بسیار دشوار بوده و anti Keylogger ها هم کارایی مطلوبی ندارند. تنها راهی که برای مقابله با این ابزارها و جلوگیری از دزدی اطلاعات و نقض حریم شخصی می‌توان پیشنهاد داد بهره گرفتن از روش‌های پیش‌گیرانه است. موارد زیر به کاربران کامپیوترهای متصل به شبکه و مدیران سیستم توصیه می‌شود: 1.       کاربران عادی کامپیوتر باید با اختیارات عادی به کامپیوتر وصل شده و مجوز نصب برنامه نداشته باشند. 2.       تعداد اعضای گروه مدیران سیستم باید محدود بوده و سیاست‌های دقیقی بر فرایند  انتخاب و محافظت از کلمات عبور حاکم باشد. 3.       هیچ‌گاه نباید با شناسه کاربری مدیر سیستم به اینترنت (و حتی شبکه محلی) وصل شد.  ممکن است در همین زمان هکرها به سیستم نفوذ کرده و با استفاده از اختیارات مدیران سیستم اقدام به نصب نرم‌افزار keylogger بر روی دستگاه نمایند. 4.       پورت صفحه‌کلید کامپیوتر باید هر چند وقت یکبار مورد بازرسی قرار گیرد و سخت‌افزارهای مشکوک بررسی شوند. یکی از روش‌های انتقال keyloggerها از طریق e-mail است. لذا باید نکات امنیتی لازم رعایت شده، از باز کردن نامه‌های مشکوک اجتناب شود.